Vengma, hiç bir partinin borazanı değildir. Hiç bir partinin düşmanı da değidir. Kürt partilerinin doğru politikalarını destekler, yanlış politikalarını eleştirerek yol göstermeye çalışır.

Katalonya ve Avrupa’daki diÄŸer özerklik ve bağımsızlık hareketleri

Avrupa haritası

Bugün Avrupa BirliÄŸi’nin (AB) en önemli gündem maddesi Katalonya’nın bağımsızlık referandumu sonrası yaÅŸanan kriz.

Ancak bağımsızlık, özerklik ve öz yönetim sadece Ä°spanya’da deÄŸil, Fransa’dan Almanya’ya, Danimarka’dan BirleÅŸik Krallık ve Romanya’ya kadar pek çok Avrupa ülkesinde aktif biçimde tartışılan bir konu.

DoÄŸu Avrupa

DoÄŸu Avrupa
Hırvatistan
Istria
Nüfus: 208.000; Toplam nüfusun %4,9’u
Istria Demokratik Meclis Partisi (IDS) bölge özerklik, ülke genelinde ise merkezi yönetim yetkilerinin yerel yönetimlere devredilmesini istiyor. Istria, Slovakya ve Hırvatistan arasında kalan bir bölge. 1991’de Yugoslavya’nın dağılmasının ardından sınırları net biçimde belirlenmemiÅŸ. IDS, sınırların netleÅŸtirilmesini, bölgeye özerklik verilmesini ve ulusötesi bir yönetim tesis edilmesini talep ediyor.
Moravya
Çek Cumhuriyeti
Nüfus: 3 milyon; Toplam nüfusun %30’u
Moravya, Bohemya ve Silezya ile birlikte Çek Cumhuriyeti içindeki tarihi bölgelerden birisi. Her ne kadar resmi statüsü 1949’da kaldırılmış olsa da, hâlâ kendi kimliÄŸi olan bir bölge olarak algılanıyor. Parlamentoda bulunmayan Moravane adlı küçük bir parti, 2005 yılından bu yana kendi kaderini tayin ve bağımsızlık talebiyle destek toplamaya çalışıyor.
Katoviçe (Yukarı Silezya)
Polonya
Nüfus: 3 milyon; Toplam nüfusun %7,8’i
Silezya, büyük kısmı Polonya’nın güneybatısında kalan, ancak Almanya ve Çek Cumhuriyeti’ne de yayılan bir bölge. Polonya’da 2011’de yapılan nüfus sayımında 800.000 üzerinde kiÅŸi kendisini ‘Silezyalı’ olarak tanımlamıştı. Jerzy Gorzelik liderliÄŸindeki Silezya Özerklik Hareketi (RAS) ise 2010’daki yerel seçimlerde %8,5 oranında oy almıştı. RAS, Silezya’nın Polonyalı, Alman ve Çeklerden oluÅŸan bir bölge deÄŸil, kendi başına ayrı bir ulus olduÄŸunu savunuyor.
Sekelistan
Romanya
Nüfus: 500.000; Toplam nüfusun %2,5’i
Sekelistan, Romanya’nın merkezinde bulunan bir bölge. Bölgede yaÅŸayan Macar kökenliler özerklik talebinde bulunuyor. 2011’deki nüfus sayımına göre Romanya’da 1,2 milyon Macar kökenli yaşıyor. Bunların neredeyse yarısı ise Sekelistan’da. Macar kökenliler Romanya’daki en büyük azınlık konumunda.

Kuzey Avrupa

Kuzey Avrupa
Bornholm
Danimarka
Nüfus: 39.664; Toplam nüfusun %0,7’si
Baltık Denizi’nde bulunan bu küçük adada, bağımsızlığı savunan oldukça aktif bir siyasi hareket var. 1990’lardan bu yana özerklik talebini dile getiren Bornholm Öz Yönetim Partisi, Ä°skoçya bağımsızlık referandumu sırasında desteÄŸini artırmıştı. Katalonya krizi de partiye ilgiyi artırmış durumda.
Faroe Adaları
Danimarka
Nüfus: 50.030; Toplam nüfusun %0,9’u.
1946’da bağımsızlıktan yana oy kullanan Faroe Adaları, o tarihten bu yana özerk bir bölge. Ancak hâlâ Danimarka Krallığı altında bulunuyor. Danimarka’dan 900 km uzakta olduÄŸunu, kültürel farklılıkların bulunduÄŸunu ve dilin de farklı olduÄŸunu savunan bağımsızlık yanlıları, Danimarka’dan tamamen ayrılmak istiyor.

Güney Avrupa

Güney Avrupa
Lombardiya
Ä°talya
Nüfus: 10 milyon; Toplam nüfusun %17’si
Milan kentini de içinde barındıran, Ä°talya’nın en zengin bölgelerinden Lombardiya merkezi hükümetten daha fazla özerklik talep ediyor. Ödedikleri vergilerin Ä°talya’nın nispeten daha fakir bölgelerine gittiÄŸini söyleyen özerklik yanlıları, vergi gelirlerinin nasıl harcanacağı konusunda söz daha fazla söz sahibi olmak istiyor. Son referandumda bu taleplere destek %40 seviyesinde kaldı. Bölgede tam bağımsızlık görüşüne destek fazla yok. Belediye meclisinde sadece bir üye tam bağımsızlığı destekliyor.
Veneto
Ä°talya
Nüfus: 4,9 milyon; Toplam nüfusun %8’i
Yerel baÅŸkenti Venedik olan Veneto, Ä°talya ekonomisi için hayati önemi bulunan bir diÄŸer bölge. Aynı Lombardiya gibi, Veneto’da da merkezi yönetimden daha fazla özerklik talep eden bir siyasi hareket var. Veneto’daki özerklik yanlıları, Lombardiya’dan farklı olarak kendi vergi oranlarını da belirlemek istiyor. Ancak Lombardiya’da olduÄŸu gibi Veneto’da yaÅŸayanlar da tam bağımsızlığa sıcak bakmıyor.
Sicilya
Ä°talya
Nüfus: 5 milyon; Toplam nüfusun %8,25’i
Yerel kültürel mirasına ve geleneklerine vurgu yapan Sicilyalı özerklik hareketleri, 2000’li yılların başından bu yana aktif. Bölgede özerkliÄŸin yanı sıra tam bağımsızlık çaÄŸrıları da yapılıyor. 2008 – 2012 yılları arasında adanın yerel yönetimi özerklik yanlısı bir partinin elindeydi.
Güney Tirol
Ä°talya
Nüfus: 511.000; Toplam nüfusun %0,9’u
Güney Tirol halkının büyük kısmı Almanca konuÅŸuyor. Bölge, Birinci Dünya Savaşı sonunda Ä°talya’ua baÄŸlanmıştı. 1970’lerde özerklik haklarını kazanan Güney Tirol’de 1950’lerden bu yana ayrılıkçı hareketler aktif. 60’lı yıllarda, bombalı saldırılar da düzenleyen ayrılıkçılar, önce bağımsız bir Güney Tirol ÅŸehir devleti kurulmasını, ardından da Avusturya’ya baÄŸlanılmasını talep ediyor. Yapılan kamuoyu yoklamaları, bölgede Ä°talya’dan ayrılma fikrine desteÄŸin yüzde 50’ye yakın olduÄŸunu gösteriyor.
Bask Bölgesi
Ä°spanya
Nüfus: 3 milyon; Toplam nüfusun %4,6’sı
Bask milliyetçileri 19. Yüzyıldan bu yana hem Fransa’da hem de Ä°spanya’da yaÅŸayan ve Bask dilini konuÅŸan halk için bağımsız bir devlet talebini savunuyor. ETA yaklaşık 50 yıl süren silahlı mücadelesini 2011’de sonlandırdığını açıkladıktan sonra, bölgede ÅŸiddet eylemleri azaldı. Silah bırakma karşılığında Bask bölgesine geniÅŸ özerklik hakları tanıyan Ä°spanyol merkezi hükümeti ise bağımsızlık taleplerine katı bir ÅŸekilde karşı çıkıyor.
Katalonya
Ä°spanya
Nüfus: 7,5 milyon; Toplam nüfusun %16’sı
1 Ekim’de düzenlenen tartışmalı referandumda Katalanların %90’ından fazlası bağımsızlığa destek verdi. Ancak referanduma katılım oranı %43’te kaldı. Ä°spanya Katalonya’nın özerkliÄŸini elinden almaya hazırlanırken, ülke tarihinin en büyük anayasal krizlerinden birisi yaÅŸanıyor.
Korsika
Fransa
Nüfus: 329.599; Toplam nüfusun %0,49’u
Korsika’daki milliyetçi hareket, 1960’lardan bu yana özerklik talep ediyor. Korsika Ulusal KurtuluÅŸ Cephesi ise 1976’dan bu yana bombalı saldırılar ve suikastlarla bağımsızlık mücadelesi verdiÄŸini iddia ediyor. Örgüt 2016’da silahlı mücadeleye son verdiÄŸini duyurmuÅŸtu.

Batı Avrupa

Batı Avrupa
Flanders
Belçika
Nüfus: 6,4 milyon; Toplam nüfusun %56,3’ü
Belçika’nın görece daha zengin ve Felemenkçe konuÅŸulan bölümünde uzun yıllardır bağımsızlık hareketleri aktif. Yeni Flaman MüttefikliÄŸi, federal meclisin en büyük partisi konumunda. Mevcut koalisyonu kurabilmek için bazı taleplerinden taviz vermek durumunda kalsa da, 2019 seçimlerinin ardından daha fazla özerkliÄŸin Flanders bölgesine devredilmesini ve Belçika’nın kademeli olarak iki farklı ülkeye bölünmesini istiyor.
Valon Bölgesi
Belçika
Nüfus: 3,6 milyon; Toplam nüfusun %32’si
Valon Bölgesi geniÅŸ özerklik haklarına sahip durumda ve bölgede yaÅŸayanların önemli kısmı, bir yandan Fransız kimliÄŸini koruyup diÄŸer yandan da Belçika’ya baÄŸlı kalmaktan yana. Ancak Valon bölgesinin Fransa’ya baÄŸlanmasını talep eden siyasi hareketler de var. Yine de bu hareketlere destek geçmiÅŸten bu yana hep düşük düzeyde kaldı.
Bretonya
Fransa
Nüfus: 3,3 milyon; Toplam nüfusun %5’i
Bretonya’nın güçlü bir kültürel kimliÄŸi var ve Avrupa’nın Kelt kökenli altı halkından birisi olarak kabul ediliyorlar. Bretonya milliyetçileri Fransa içinde ya da tam bağımsız olarak öz yönetim talebinde bulunuyorlar. 2013’te yapılan bir kamuoyu yoklaması Bretonya’da bağımsızlığa olan desteÄŸin yüzde 18 seviyesinde bulunduÄŸunu göstermiÅŸti. Halkın yüzde 37’si kendisini Bretonyalı olarak tanımlıyor.
Bavyera
Almanya
Nüfus: 12,9 milyon; Toplam nüfusun %15,6’sı
Bavyera milliyetçiliÄŸi ulus devletin 1871 yılında oluÅŸturtulmasından bu yana gücünü koruyor. Bavyera’nın bağımsızlığını savunan siyasi parti 1950’li yıllarda büyük destek çekse de ilerleyen dönemlerde partiye destek azaldı. Ancak 2017’de yapılan bir kamuoyu yoklaması her üç Bavyeralıdan birisinin bağımsızlıktan yana olduÄŸunu gösteriyor.
İskoçya
Birleşik Krallık
Nüfus: 5,4 milyon; Toplam nüfusun %8,2’si
Ä°skoçya, 19. Yüzyılın ortalarından itibaren özerklik talebini gündeme getirmeye baÅŸlamıştı. 1934’te kurulan Ä°skoç Ulusal Partisi ise o tarihten bu yana tam bağımsızlık için kampanya yürütüyor. Ä°skoçya 1999 yılından bu yana bir dizi özerklik hakkını almayı baÅŸardı. 2014’te düzenlenen bağımsızlık referandumunda seçmenlerin yüzde 84’ü sandığa gitmiÅŸ, bağımsızlık yanlılarının oyu yüzde 44,7’de kalmıştı. BirleÅŸik Krallık’a baÄŸlı kalmaktan yana kullanılan oylar yüzde 55,3 olmuÅŸtu. Ä°skoç Ulusal Partisi’nin lideri Nicola Sturgeon, BirleÅŸik Krallık’ın AB’den ayrılma kararı sonrası ikinci bir bağımsızlık referandumunun güçlü bir ihtimal haline geldiÄŸini söylüyor.
Galler
Birleşik Krallık
Nüfus: 3,1 milyon; Toplam nüfusun %4,7’si
19. yüzyılın ortalarından bu yana Galler’de bağımsızlık hareketi var. Galler’in milliyetçi partisi Plaid Cymru, 1925’te kurulmasından bu yana bağımsız bir Galler için mücadele veriyor. Aynı Ä°skoçya gibi Galler de 1997’de özerklikten yana oy kullandı ve iki yıl sonra da yerel meclisini oluÅŸturdu. Son kamuoyu yoklamaları, Galler’de halkın yüzde 40’ının yerel meclis yetkilerinin artırılmasından yana olduÄŸunu gösteriyor. Halkın yüzde 25’i ise tam bağımsızlıktan yana.
Kuzey Ä°rlanda
Birleşik Krallık
Nüfus: 1,8 milyon; Toplam nüfusun %2,8’i
Kuzey Ä°rlanda’nın Ä°rlanda Cumhuriyeti’ne katılmadan bağımsızlığını ilan etmesini talep eden hareket 1920’lerden bu yana aktif. Her ne kadar 1985’teki Ä°ngiltere- Ä°rlanda anlaÅŸmasıyla birlikte bağımsızlık hareketi yeniden güç kazanmış olsa da hareket geniÅŸ kitlelerin desteÄŸini çekmeyi baÅŸaramadı.

Kaynak: BBC

E-posta hesabınızı yayınlanmıyoruz

18 − six =

Kullanıcı deneyiminizi artırmak için çerezler kullanıyoruz. Sorun yok, rahat olun. Size özel herhangi bir bilgiyi yayınlamıyor ya da paylaşmıyoruz. Anladım, sorun yok Daha Fazla