Vengma, hiç bir partinin borazanı değildir. Hiç bir partinin düşmanı da değidir. Kürt partilerinin doğru politikalarını destekler, yanlış politikalarını eleştirerek yol göstermeye çalışır.

KÃœRT KÃœLTÃœRÃœNDE KOFÄ°

Kürt kadınlarda genel olarak birçok baÄŸlama çeÅŸidi vardır. Biz bunlardan sadece Kofi’yi ele alacağız. Kofi: Kürt kadınlara özgü bir milli Kürt giysisidir. Kadın güzelliÄŸini ve masumluÄŸunu ifade ediyor. Kadın baÅŸlığının, genellikle sarı, kırmızı ve yeÅŸil renklerle süslenmesidir. KürdistaniliÄŸi en çok bu renkler ifade ediyor. Kofi, Kürt kadın giyiminin binlerce yıldır kullanılan bir kadın aksesuar giysisi ve parçasıdır. Kofi, keçeden ve metal plaka taşıyan bir baÅŸlıktır. Kofi, Kürt kadınının BankamatiÄŸidir. Kofi üzerindeki ziynet tamamen kadına aittir ve erkeÄŸin o deÄŸerlere dokunması büyük ayıptır. Kofi’de mevcut olan altın, gümüş vs. deÄŸerler kadının bankasının zenginliÄŸini gösterir. Kofi takma etrafını sarma ve giyme biçimi genç kız olmanın evli kadın olmanın ve yaÅŸlı olgun ev hanımı olmanın simgesi idi. Bu bir kültür olarak toplum tarafında benimsenir ve bilinirdi. Kofi, Kürt kadının baÅŸ tacıydı,  BaÅŸ tacı olarak da kalmaya devam edecektir.

Kofi’nin yapılışı

Kofi ”elbik” adı verilen ince bir dokuma tahtasından dokunur ve dokusunda da kuma benzer bir kadife bulunur, Renkli başörtüleri en az yedi başörtüsü saç örüğü gibi Kofi’ye sarılır. Ayrıca yapılan her Kofi’nin etrafına yarım altın takılır. Ailenin durumuna göre bazı Kofi’lerde yirmi dört, bazılarında da daha az veya çok altın takılır. Kofi’yi Kürdistanda yaÅŸlı kadınlar, genç kızlar ve erkekler takarlar. Fakat Kürt kadınların çoÄŸunluÄŸu Kofi’yi takar. Bazı genç kadınlar, Kofi’nin üzerine çarÅŸaf da takarlar. ÇarÅŸafsız Kofi takan kadın ve kızlarda vardır. YaÅŸlı kadınlar Kofi’yi çarÅŸafsız takarlar.

Kuzey Kürdistanın Serhed bölgesinde tersi bir durum vardır. Kadınlar başlarına öncelikle çarşaf takarlar ve Kofi’yi de çarşafın üzerine takarlar. Bir şehir ve kasabada veya bir yolda Kofi’li bir kadın görüldüğünde, Kofi’si ve kıyafetlerinden nereli olduğu çıkarıla bilinir.

Hangi aşiret mensubu olduğu bilinir. Kürdistan da tüm Kürt aşiret kadınlarının başındaki Kofi ve giyimi farklıdır. Bu aksesuarlar, Kürt kadının ne kadar büyük bir aileden geldiğini de gösterir. Kürdistan da her bölgenin ayrı bir Kofi motifi vardır ki, bizler rahatlıkla onu inceleyip bölgelere göre kategorize ederiz.

Örneğin: Botan, Dersim, Serhed, Çolemerg , Koçgiri, Amed, Behdinan, Xerzan, Bişêri, Xiya, Şikaki, Erdelan, Sorani, Hewraman, Deşta Berriye, Toran, Semsur gibi bölge isimleri günümüzde de anılmaktadır. Kürt folklorunda yapılacak olan kültürel araştırmalarda bu bölgeler ayrı ayrı araştırılıp değerlendirilmelidir. Çünkü her bölgenin kendine özgü bir motifi vardır.

Adıyaman, Sivas, MaraÅŸ, Malatya Erzincan, Erzurum, Dersim, AÄŸrı, Van, Bitlis, MuÅŸ vb. iller. Özelikle Hakkâri kadınları Kofi’yi takarlar. Kofi, Kuzey Kürdistan’ın kuzeyi ve güneyinde genellikle yaÅŸlı kadınlar takarlar. Evli kadınlar baÅŸ baÄŸlaması göğüslü SÄ°NG kapalı baÄŸlama renkli, kızlarda baÅŸ baÄŸlama renkli fakat önü SÄ°NG açıktır.

Bu görünüm, bekâr kız anlamına geliyor. Evli ve bekâr bayanlar bu yüzden ayrı ayrı Kofi takarlar. Aşiret geleneğinde bir kadının evli olup olmadığı kesin bellidir. Ancak günümüzde şehirleşme ve modernleşme ile çoğu asimile olmuşlardır. Artık Kofi’nin yerini eşarp ve yazmalar almıştır. Çocukluğumda hatırladığım kadarıyla kadınlar Kofi’yi nişanlandıktan sonra takarlardı.

Ondan öncesinde ya başları açık yâda yazma örterlerdi başlarına. Bunun anlamı şudur; bu kişi artık bir başkasına verilmiş demektir. Böylece muhtemel tacizlerinde önüne geçilmiş olunuyordu. Yani Kofi Kürtlerde genç kızlıktan kadınlığa adım atmanın işaretidir. Genç kızların talipleri olur ve bu talipliler arasında biri seçildi diye düşünün(ister aile ister kız tarafından seçilsin) genç kız bundan sonra Kofi takmaya başlar. Ki bu artık bir başkasına her hangi bir şekilde eş olamayacağı anlamına gelen bir uygulamadır. Erkeklerde tam olarak emin olmamakla beraber bu uygulama biraz daha erken yaşlarda başlardı. Ki Kofi takmaya başlaması aynı zamanda Kürt sosyoloji sininde yansımalarıdır. Kofi’yi genellikle gelinler takar. Kızlar ise evlenince takar. Kofi bazı yörelerde keçeden yapılır. Üzerine de şal bağlanır.

Kadınlar ön emli mücevherin önemli kısmını Kofi’nin ön kısmına gelecek şekilde bağlarlardı. Bısk denilen saçlarının şakak tarafını evirip çevirip kulak hizasında kıtanın altına uygun bir şekilde görünülür bir şekilde bağlarlardı.

Kıtan çene altında göğüs kısmını süsler ve örterdi. Kofi’nin en bariz önemi o kadının evli olduğunu göstermesiydi. Ailenin maddi durumuna göre Kofi’nin kalitesi ve görüntüsü olurdu. Kadınlar belli bir yaştan sonra Kofi’yi başlarından indirirlerdi. Çünkü keçe kum ağırlık yapar, baş ağarışına yol açardı.

Tabii, bazı aristokrat kadınlar ölünceye kadar Kofi’yi baÅŸlarından çıkarmazlardı. Çıkaranlar da alıştıklarından dolayı yazma taktıklarında hasta olurlardı. Günümüzde Kürdistan’da pek fazla Kofi takılmıyor. Yer yer bazı bölgelerde bu kıyafet geleneÄŸi sürdürülmektedir.

Ümit ediyorum ki özgün ve özgür alt yapısını tamamlamış bir Kürdistanda folkloruna yüreğini vermiş bireylerden oluşan bir Kurdistan aksesuar kurumunun kurulması. Ancak bu kurumlarla Kurdistan folklorunun enginliği ortaya çıkar.

E-posta hesabınızı yayınlanmıyoruz

5 × 2 =

Kullanıcı deneyiminizi artırmak için çerezler kullanıyoruz. Sorun yok, rahat olun. Size özel herhangi bir bilgiyi yayınlamıyor ya da paylaşmıyoruz. Anladım, sorun yok Daha Fazla